BE CYCLE: Fietsacties in opvangcentra
Fietsen verandert levens. Ook in Vlaamse en Brusselse opvangcentra, waar bewoners vaak beperkte toegang hebben tot andere vervoersmogelijkheden. Om de fiets daar te promoten als toegankelijk vervoersmiddel, werkt De Fietsschool via het Fedasil-project BE CYCLE aan duurzame en integrale fietsinitiatieven in opvangcentra.
Wat als je er niet geraakt?
Fietsen is een relatief goedkope en laagdrempelige manier om op het werk, in de winkel of bij de dokter te geraken. Om van de voordelen te genieten die de fiets biedt, moet je toegang hebben tot een fiets. En natuurlijk ook veilig kunnen fietsen.
Voor nieuwkomers, en met name bewoners van opvangcentra, is dat niet vanzelfsprekend. Toch geeft 84% van de Vlaamse en Brusselse opvangcentra aan dat de fiets een oplossing kan zijn voor de vervoersproblemen van hun bewoners.
BE CYCLE versterkt zelfredzaamheid
Om de fiets verder te promoten als toegankelijk vervoersmiddel voor bewoners van opvangcentra, ondersteunt BE CYCLE duurzame en integrale fietsinitiatieven in die centra. Doel daarbij is om:
1) de zelfredzaamheid van bewoners op het vlak van mobiliteit te versterken,
2) de draagkracht van centrumpersoneel op het vlak van fietslessen, verkeersvaardigheidstraining, fietsuitleen, fietsonderhoud en fietsherstel te vergroten,
3) lokale partnerschappen uit te diepen die fietsinitiatieven in centra kunnen ondersteunen.
Fietspotentieel in opvangcentra: Ruimte voor verdere groei
Om het potentieel van de fiets in opvangcentra beter te begrijpen, voerde BE CYCLE in het voorjaar van 2023 een online bevraging uit bij Vlaamse en Brusselse centra. Uit de bevraging blijkt dat de fiets nu al een belangrijke rol speelt. Zo geven de centra aan dat de helft van hun bewoners al eens fietst. Daarnaast zetten heel wat centra al in op fietsmobiliteit, bijvoorbeeld door bewoners aan een fiets te helpen of door fietslessen te organiseren.
Bovendien is er nog potentieel voor verdere groei. Zo geven 9 op 10 centra aan dat nog meer bewoners zouden fietsen als ze daar de kans toe krijgen, bijvoorbeeld dankzij fietslessen of steun bij de aankoop van een eigen fiets.
Fietsinitiatieven in opvangcentra: Integraal en duurzaam
Op basis van de inzichten uit de online bevraging rolde BE CYCLE in 2023 fietsinitiatieven uit in vijf centra. Het gaat om pilootprojecten in Arendonk, Kapellen, Koksijde, Pelt en Wingene.
In de vijf projecten focuste De Fietsschool op de zogenaamde ‘software’ van fietsmobiliteit: fietsvaardigheidstraining, verkeersvaardigheidstraining en de samenstelling van een ‘fietsteam’ binnen elk centrum. Concreet gaf De Fietsschool, in de vijf centra, fietsles aan 73 bewoners zonder fietservaring en leidde ze 32 vrijwilligers en personeelsleden op tot fietslesgevers.
Groep INTRO nam dan weer de ‘hardware’ voor haar rekening, en werkte rond fietsbezit, -uitleen, -onderhoud en -herstel. Zo kreeg elk centrum een budget van 3300 euro voor de aankoop van lesfietsen, centrumfietsen, fietsherstelzuilen en reparatiemateriaal. Drie centra kregen ook coaching rond fietsherstel.
Door software en hardware te combineren, kwamen de pilootprojecten tot een integrale aanpak. Ze dekten alle aspecten van fietsmobiliteit af. Verder trachten ze in te zetten op duurzame initiatieven, die ook na afloop van BE CYCLE blijven voortbestaan. Daarom werden samenwerkingen met lokale partners en vrijwilligers aangegaan.
De impact van BE CYCLE: Aan het werk
Na een grondige monitoring en evaluatie van de pilootprojecten, bundelde BE CYCLE haar inzichten en ervaringen in een handig draaiboek. Dit draaiboek ondersteunt andere opvangcentra die een duurzaam en integraal fietsinitiatief willen uitrollen of bestaande acties en activiteiten willen verbeteren. Projectpartner HERW!N, de koepel van sociaal-circulaire organisaties, staat mee in voor de verspreiding van dat draaiboek.
In 2024 startte De Fietsschool, in navolging op de eerste fase van BE CYCLE, vijf nieuwe trajecten op om nog meer centra te coachen rond fietsmobiliteit. Het gaat om de centra van Berlaar, Dilbeek, Jabbeke, Houthalen-Helchteren en Lommel.
Partners
BE CYCLE is een fijn partnerschap tussen De Fietsschool van Mobiel 21, Groep Intro en HERW!N. Sinds 2024 neemt De Fietsschool de coachingstrajecten in de centra alleen voor haar rekening.
Het project krijgt steun van Fedasil, dat ieder jaar specifieke projecten financiert inzake de opvang van verzoekers van internationale bescherming en andere opvanggerechtigden. BE CYCLE was een van de goedgekeurde projecten in 2023, en het enige project binnen “Thema 4: Inzetten op een verhoging van de weerbaarheid en autonomie van de bewoners”.
